|
„DUNAJEC”
POPRZEDNIE NAZWY: ex. „WYSPIAŃSKI”; ex.”RHEIN”; ex.”WYSPIAŃSKI”; ex.”KRYSTYNA”.
TYP STATKU: HOLOWNIK PAROWY BOCZNOKOŁOWY
ROK BUDOWY: 1903
STOCZNIA: Schiffswerft; Linz. [Austro-Węgry] NR. BUD.:460
DANE TECHNICZNE:
1904 r.
długość całkowita: 36,40 m; szerokość całkowita: 10,50; szerokość: 5,25 m; zanurzenie: 0,65 m.
wyporność: t.
1923 r.
długość całkowita: 36,40 m; szerokość całkowita: 10,50 m; szerokość: 5,25 m; zanurzenie: 0,65 m
wyporność: 176 t.
1936 r.
długość całkowita: 36,35 m; szerokość całkowita: 10,54; szerokość: 5,38 m; zanurzenie: 0,65/0,85 m.
uciąg 900 t.; ładunki; 100 m2
wyporność: t.
1954 r.
długość całkowita: 39,50 m; szerokość całkowita: 10,54 m; szerokość: 5,38 m; wysokość burt: 2,40 m; wysokość całkowita: 4,95 m; zanurzenie: 0,80/1,10 m.; nośność: t
SILNIKI GŁÓWNE:
1 maszyna parowa stojąca dwucylindrowa podwójnego rozprężania prod.: nieznanej o mocy 150 KM; rok produkcji: nieznany
KOTŁY PAROWE:
1 kocioł parowy o ciśnieniu 8 atm. [1923r.]
INNE DANE:
materiał budowy: dno: stal; burt: stal; pokład: stal
kadłub nitowany o poprzecznym systemie wiązań.
napęd: dwa koła łopatkowe boczne; prędkość: 14 km/h.; załoga: 7 osób
PORT MACIERZYSTY:
Warszawa
ARMATOR:
P.P. Warszawska Żegluga na Wiśle, Warszawa Zamoyskiego 2
NUMERY REJESTRACYJNE:
452 [od 1953] 213 [od 1954]
RYS HISTORYCZNY
Zbudowany na zamówienie K.u.k. Galizische Staathalterei, Krakau . Przewieziony w częściach koleją z Linzu do Krakowa i tam zmontowany. Otrzymał nazwę „KRYSTYNA”. Pływał jako holownik w rejonie Krakowa i Nadbrzezia. W lipcu 1914 roku wobec kryzysu politycznego w Europie został zmobilizowany dla potrzeb K.u.k. Weichselflottille 1 Korps-Komando. W tym celu najważniejsze części kadłuba jak sterówka, rejon kotłowni opancerzono blachą 5 mm. Dodatkowo otrzymał uzbrojenie w 4 działka lądowe kalibru 37 mm z maską ochronną oraz 2 karabiny maszynowe. Załogę cywilną powiększono o marynarzy i żołnierzy piechoty jej stan ilościowy nie jest znany. „Krystyna” z chwilą wybuchu wojny w sierpniu 1914 roku patrolowała rejon Wisły w na linii Kraków - Tyniec. Po odparciu wojsk rosyjskich, które podeszły w rejon Krakowa statek patrolował rejon Nadbrzezie - Puławy - Dęblin holując również galary z zaopatrzeniem lub rannymi. Koniec I wojny światowej zastał holownik w Nadbrzeziu gdzie w listopadzie 1918 roku przejęty został początkowo przez Ministerstwo Komunikacji a potem Robót Publicznych. W 1919 roku nazwany został „WYSPIAŃSKI”. Po rozbrojeniu i remoncie trafił do Zarządu Rzeki Wisły w Krakowie. Jednak już w lipcu 1919 roku wcielony został do Dowództwa Okręgu Linii Wodnych i przebazowany do Włocławka. Użyty do holowania barek z żywnością przekazaną przez USA Polsce. Odbierał je od jednostek niemieckich wyczarterowanych w Gdańsku przez Ministerstwo Aprowizacji na ówczesnej granicy niemiecko - polskiej w Silnie koło Torunia. W 1920 roku brał udział w przejmowaniu portów wiślanych w dawnym zaborze pruskim. W sierpniu 1920 roku został uzbrojony w 8 karabinów maszynowych i wcielony do II Dyonu Flotylli Wiślanej. Załoga składała się z 17 marynarzy i oficerów. Początkowo patrolował rejon Włocławek-Płock zagrożony ofensywą Armii Czerwonej a potem brał udział rodzin żołnierskich z twierdzy w Modlinie do Torunia. Dowódcą był w tym okresie kpt. mar. Świerczyński Stanisław. W 1921 roku został zdemobilizowany i zwrócony Ministerstwu Robót Publicznych. Te z kolei przekazało go Zarządowi Rzeki Wisły we Włocławku. W 1923 roku przeszedł remont kapitalny i przebudowę. Rok później trafia do Zarządu Rzeki Wisły w Płocku, który w 1928 roku zmienia nazwę na Zarząd Dróg Wodnych, a w kwietniu 1933 r. na Państwowy Zarząd Wodny. Miejsce stacjonowania nie zmienia się. Po zajęciu Polski przez hitlerowskie Niemcy holownik zmienia nazwę na „RHEIN”. Pływa w Reichswasserstrasseamt Plock a od 1941 roku Schrottersburg, bo tak nazwano Płock. W 1945 roku po wyparciu Niemców powrócił do nazwy „Wyspiański”. Używany był jako holownik początkowo utrzymywał komunikację pomiędzy Płockiem a lewobrzeżnym Radziwiem będąc na usługach Armii Czerwonej zajmującą stocznię na Radziwiu, potem holował prom na tej samej trasie. W tym okresie malowany był na czarno. Nazwę miał koloru czerwonego na białym tle tamboru. Od 1951 roku w Rejonie Dróg Wodnych w Płocku. Z dniem 25 czerwca 1954 roku zgodnie z zarządzeniem Zarządu Okręgowego Dróg Wodnych w Warszawie przekazany P.P. Żegluga na Wiśle. Ekspozytura Rejonowa w Warszawie. W tym samym roku przeszedł remont w stoczni na Czerniakowie w Warszawie. W 1955 roku zmieniono mu nazwę na „DUNAJEC”. Pływał jako holownik głównie na trasie Warszawa-Płock holując barki odbierane od holowników z Bydgoszczy. W 1960 roku został wycofany, trzy lata później wymontowano maszynę parową, zdemontowano koła łopatkowe i usunięto kocioł. Ogołocony kadłub przejął w 1964 roku Okręgowy Zarząd Żeglarski w Warszawie i znów w stoczni na Czerniakowie w Warszawie przebudowano go na przystań. Na pokładzie dolnym umieszczono pomieszczenia hotelowe, a w jego środkowej części obszerną żaglownię. Dodano na pokładzie większe nadbudówki na dziobie i rufie, a w nich znalazły się dwie duże sale. Nad nimi wykonano na niemal całej długości kadłuba pokład górny.
W 1965 roku został przeholowany Kanałem Żerańskim do Nieporętu nad świeżo powstały Zalew Zegrzyński. Przez niemal 40 lat stał zacumowany cały czas w tej samej zatoce w Pilawie służąc jako baza szkoleniowa i egzaminacyjna WOZŻ oraz bar. Na początku XXI wieku zaniedbany osiadł na dnie. Po utraceniu przez WOZŻ bazy w Nieporęcie, uniknął planowanego pocięcia na złom, dzięki sprzedaniu go w 2003 roku Licencjonowanej Szkole Żeglarstwa PZŻ „ACADEMIA NAUTICA” Warszawy. Po trwającej obecnie renowacji statek ma pełnić funkcję żeglarskiej bazy szkoleniowej jako przystań pływająca. Ponieważ nowy administrator terenów w Nieporęcie nie zgodził się na pozostanie statku w zatoce, w której stał od początku istnienia Zalewu Zegrzyńskiego, statek będzie musiał być ustawiony w nowym miejscu. Obecnie ma 37,50 m długości, 5,25 m szerokości, zanurzenie poniżej 0,55 m, a wyporność 148 ton. Obecnie stoi w Zegrzu.
© OPRACOWAŁ: Waldemar Danielewicz Gdańsk 4 marca 2007.
| 
